مناسبت های ملی در اسارت: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی « ===مناسبت‌های ملی=== ====سور==== '''دهه فجر.''' از برجسته‌ترین مناسبت‌های «سور» در سطح ملی، می‌توان به دهه فجر پیروزی انقلاب اسلامی اشاره کرد. برنامه‌ریزان فرهنگی و تشكیلات مخفی اسرا در اردوگاه‌های تحت‌نظر صلیب سرخ، که امکانات بیشتری داشتند، تل...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
=== | ===مقدمه=== | ||
در طول تاریخ، در ایام مختلف سال اتفاقات مختلفی از جمله ولادت، وفات، شهادت و امثال آن روی می دهد که از این اتفاقات به مناسبت های سال یاده شده و در تاریخ و تقویم های گوناگون ثبت شده و از آنها یاد می گردد که در برگیرنده مناسبت های ملی است.<ref>مناسبات(1402).ویکی فقه.قابل بازیابی از<nowiki/>https://fa.wikifeqh.ir/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%AA</ref> در دوران اسارت در این ایام متناسب با [[امکانات]] و فضای غالب هر [[اردوگاه]]، مراسمی در [[اردوگاه]] های مختلف اجرا می شد. | |||
'''عید نوروز | === سور === | ||
==== '''دهه فجر''' ==== | |||
از برجسته‌ترین مناسبت‌های «سور» در سطح ملی، می‌توان به دهه فجر پیروزی انقلاب اسلامی اشاره کرد. برنامه‌ریزان فرهنگی و تشكیلات مخفی [[اسرا]] در اردوگاه‌های تحت‌نظر صلیب سرخ، که [[امکانات]] بیشتری داشتند، تلاش می‌کردند از این فرصت استفاده و برای ارتقای روحیه آزادگانِ در بند، بهترین برنامه‌ها را طراحی و اجرا کنند. این برنامه‌ها شامل سخنرانی، شعرخوانی، اجرای سرود و نمایش‌های طنز و برگزاری مسابقه‌های ورزشی و علمی و نمایشگاه [[عکس]] بود. گاهی نیز بر[[نامه]] مشاعره اجرا می‌شد که مورد استقبال همه قرار می‌گرفت.مسابقه ورزشی در سطح فوتبال و کُشتی برگزار می‌شد. در اردوگاه‌هایی که دارای زمین خاکی بودند میان تیم‌های شرکت‌کننده، مسابقه فوتبال برگزار می‌شد و جوایزی در حد امکان، به تیم‌هایی که به فینال می‌رسیدند تعلق می‌گرفت. در ورزش کُشتی نیز کشتی‌گیران در چند مرحله و در وزن‌های مختلف در حضور مربیان و داوران مسابقه می‌دادند و فینالیست‌ها در روز 22 بهمن به دور از چشم نگهبانان عراقی، کشتی می‌گرفتند و به نفرهای اول تا سوم جایزه‌هایی مثل یک جفت گیوه، که برخی اسرا آنها را بافته بودند، اعطا می‌شد. در اردوگاه‌های موصل 1 و4 (← [[اردوگاه]])، مدال‌هایی فلزی منقش به تصویر نمادهای ورزش کشتی حکاکی می‌شد و به نفرهای اول تا سوم تعلق می‌گرفت. (← [[ورزش]]) | |||
==== '''عید نوروز''' ==== | |||
در ایام نوروز با توجه به اینکه لحظه تحویل سال معلوم نبود، در اول فروردین، ابتدا همه در محوطه [[اردوگاه]] با یکدیگر روبوسی می‌کردند و عید را به هم تبریک می‌گفتند. این برنامه در اردوگاه‌هایی اجرا می‌شد که بعثی‌ها اجازه دیدوبازدید داده بودند. آنها در بعضی اردوگاهها تا سه روز اجازه می‌دادند که اسرا به دیدار هم بروند. در این سه روز، ابتدا دیدار عمومی در اول صبحِ روز عید صورت می‌گرفت؛ سپس افراد هر اتاق به‌صورت دسته‌جمعی از اسرای دیگر اتاق‌ها دیدن به‌عمل می‌آوردند و در روز دوم و سوم، دیدارهای قومی و استانی به‌عمل می‌آمد؛ به‌این‌صورت که اسرای هر استان یا هر قوم یک برنامه دسته‌جمعی اجرا می‌کردند. این برنامه از 1364 به پیشنهاد مرحوم [[سید علی اکبر ابوترابی فرد]](← [[ابوترابی فرد ،سید علی اکبر]] )در [[اردوگاه موصل 1]] و با موافقت فرمانده [[اردوگاه]] اجرا شد و در سال‌های بعد هم که ایشان را از آن [[اردوگاه]] بردند، در ایام نوروز تداوم پیدا کرد. در همه اردوگاهها برنامه‌های نوروز، با این کیفیت اجرا نمی‌شد و در برخی اردوگاهها به‌خصوص اردوگاه‌های مفقودین (← [[اردوگاه]])، که در دو سال پایانی جنگ به [[اسارت و اسیران|اسارت]] درآمده بودند و نیز اردوگاه‌های رمادی، (← [[اردوگاه]]) متفاوت بود. در برخی عملیات‌ها نظیر عملیات بیت‌المقدس، که مرحله چهارم آن در فروردین 1361 منجر به آزادسازی خرمشهر شد، نیز جشن پیروزی به‌طور مخفیانه به اجرا درآمد. | |||
=== سوگ === | |||
معمولاً سوگواره‌های اردوگاهی شامل شهادت شخصیت‌های سیاسی جمهوری اسلامی می‌شد. ازجمله شخصیت‌هایی که در سوگ آنان برنامه اجرا شد، شهید بهشتی و هفتادودو تن از یاران ایشان در انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی و نیز شهیدان رجایی و باهنر، در انفجار دفتر نخست وزیری بودند.در 1368 که امام‌خمینی(ره) رحلت کرد، در اکثر اردوگاهها برنامه‌های عزاداری به‌صورت آشکار و پنهان برگزار شد. در چهلم و سالگرد ارتحال آن حضرت نیز مراسم عزاداری به اشکال مختلف به اجرا درآمد؛ مثلاً در برخی اردوگاهها، شعرای اسیر سوگواره شعر برگزار کردند و اشعار متنوعی در مدح و رثای امام خمینی(ره) خواندند. | معمولاً سوگواره‌های اردوگاهی شامل شهادت شخصیت‌های سیاسی جمهوری اسلامی می‌شد. ازجمله شخصیت‌هایی که در سوگ آنان برنامه اجرا شد، شهید بهشتی و هفتادودو تن از یاران ایشان در انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی و نیز شهیدان رجایی و باهنر، در انفجار دفتر نخست وزیری بودند.در 1368 که امام‌خمینی(ره) رحلت کرد، در اکثر اردوگاهها برنامه‌های عزاداری به‌صورت آشکار و پنهان برگزار شد. در چهلم و سالگرد ارتحال آن حضرت نیز مراسم عزاداری به اشکال مختلف به اجرا درآمد؛ مثلاً در برخی اردوگاهها، شعرای اسیر سوگواره شعر برگزار کردند و اشعار متنوعی در مدح و رثای امام خمینی(ره) خواندند. | ||
از دیگر برنامه‌های سوگواره که در دوران اسارت اجرا شد، مراسم ترحیم کشته‌شدگان زلزله رودبار و منجیل در شمال کشور در 1368 بود. آزادگان با شنیدن خبر زلزله و تلفات وسیع انسانی در آن به سوگ هم‌وطنان خود نشستند و با بازماندگان آن حادثه تلخ همدردی کردند؛ همچنین هرگاه اسیری در [[اردوگاه]] به شهادت می‌رسید، یا خبر شهادت و فوت بستگان برخی اسرا ازطریق نامه دریافت می‌شد، مجالس ترحیم وتسلیت‌گویی به اسیر هم‌بند برگزار می‌شد و کوشش به‌عمل آمد با اجرای این گونه برنامه‌ها، روحیه عمومی آزادگان حفظ شود<ref>این مقاله حاصل مشاهده‌ها و تجربه‌های شخصی نویسنده در دوران اسارت و نیز بررسی مجموعه‌ای از خاطرات شفاهی آزادگان است که در بانک اطلاعاتی مؤسسة فرهنگی هنری پیام آزادگان موجود است.</ref>. | از دیگر برنامه‌های سوگواره که در دوران اسارت اجرا شد، مراسم ترحیم کشته‌شدگان زلزله رودبار و منجیل در شمال کشور در 1368 بود. آزادگان با شنیدن خبر زلزله و تلفات وسیع انسانی در آن به سوگ هم‌وطنان خود نشستند و با بازماندگان آن حادثه تلخ همدردی کردند؛ همچنین هرگاه اسیری در [[اردوگاه]] به شهادت می‌رسید، یا خبر شهادت و فوت بستگان برخی اسرا ازطریق نامه دریافت می‌شد، مجالس ترحیم وتسلیت‌گویی به اسیر هم‌بند برگزار می‌شد و کوشش به‌عمل آمد با اجرای این گونه برنامه‌ها، روحیه عمومی آزادگان حفظ شود<ref>این مقاله حاصل مشاهده‌ها و تجربه‌های شخصی نویسنده در دوران اسارت و نیز بررسی مجموعه‌ای از خاطرات شفاهی آزادگان است که در بانک اطلاعاتی مؤسسة فرهنگی هنری پیام آزادگان موجود است.</ref>. | ||
نیز نگاه کنید به [[سور و سوگ(جشن و عزاداری)|سور و سوگ]] | |||
=== کتابشناسی === | |||
<references />بیژن کیانی شاهوندی | |||
نسخهٔ ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۲۱:۴۶
مقدمه
در طول تاریخ، در ایام مختلف سال اتفاقات مختلفی از جمله ولادت، وفات، شهادت و امثال آن روی می دهد که از این اتفاقات به مناسبت های سال یاده شده و در تاریخ و تقویم های گوناگون ثبت شده و از آنها یاد می گردد که در برگیرنده مناسبت های ملی است.[۱] در دوران اسارت در این ایام متناسب با امکانات و فضای غالب هر اردوگاه، مراسمی در اردوگاه های مختلف اجرا می شد.
سور
دهه فجر
از برجسته‌ترین مناسبت‌های «سور» در سطح ملی، می‌توان به دهه فجر پیروزی انقلاب اسلامی اشاره کرد. برنامه‌ریزان فرهنگی و تشكیلات مخفی اسرا در اردوگاه‌های تحت‌نظر صلیب سرخ، که امکانات بیشتری داشتند، تلاش می‌کردند از این فرصت استفاده و برای ارتقای روحیه آزادگانِ در بند، بهترین برنامه‌ها را طراحی و اجرا کنند. این برنامه‌ها شامل سخنرانی، شعرخوانی، اجرای سرود و نمایش‌های طنز و برگزاری مسابقه‌های ورزشی و علمی و نمایشگاه عکس بود. گاهی نیز برنامه مشاعره اجرا می‌شد که مورد استقبال همه قرار می‌گرفت.مسابقه ورزشی در سطح فوتبال و کُشتی برگزار می‌شد. در اردوگاه‌هایی که دارای زمین خاکی بودند میان تیم‌های شرکت‌کننده، مسابقه فوتبال برگزار می‌شد و جوایزی در حد امکان، به تیم‌هایی که به فینال می‌رسیدند تعلق می‌گرفت. در ورزش کُشتی نیز کشتی‌گیران در چند مرحله و در وزن‌های مختلف در حضور مربیان و داوران مسابقه می‌دادند و فینالیست‌ها در روز 22 بهمن به دور از چشم نگهبانان عراقی، کشتی می‌گرفتند و به نفرهای اول تا سوم جایزه‌هایی مثل یک جفت گیوه، که برخی اسرا آنها را بافته بودند، اعطا می‌شد. در اردوگاه‌های موصل 1 و4 (← اردوگاه)، مدال‌هایی فلزی منقش به تصویر نمادهای ورزش کشتی حکاکی می‌شد و به نفرهای اول تا سوم تعلق می‌گرفت. (← ورزش)
عید نوروز
در ایام نوروز با توجه به اینکه لحظه تحویل سال معلوم نبود، در اول فروردین، ابتدا همه در محوطه اردوگاه با یکدیگر روبوسی می‌کردند و عید را به هم تبریک می‌گفتند. این برنامه در اردوگاه‌هایی اجرا می‌شد که بعثی‌ها اجازه دیدوبازدید داده بودند. آنها در بعضی اردوگاهها تا سه روز اجازه می‌دادند که اسرا به دیدار هم بروند. در این سه روز، ابتدا دیدار عمومی در اول صبحِ روز عید صورت می‌گرفت؛ سپس افراد هر اتاق به‌صورت دسته‌جمعی از اسرای دیگر اتاق‌ها دیدن به‌عمل می‌آوردند و در روز دوم و سوم، دیدارهای قومی و استانی به‌عمل می‌آمد؛ به‌این‌صورت که اسرای هر استان یا هر قوم یک برنامه دسته‌جمعی اجرا می‌کردند. این برنامه از 1364 به پیشنهاد مرحوم سید علی اکبر ابوترابی فرد(← ابوترابی فرد ،سید علی اکبر )در اردوگاه موصل 1 و با موافقت فرمانده اردوگاه اجرا شد و در سال‌های بعد هم که ایشان را از آن اردوگاه بردند، در ایام نوروز تداوم پیدا کرد. در همه اردوگاهها برنامه‌های نوروز، با این کیفیت اجرا نمی‌شد و در برخی اردوگاهها به‌خصوص اردوگاه‌های مفقودین (← اردوگاه)، که در دو سال پایانی جنگ به اسارت درآمده بودند و نیز اردوگاه‌های رمادی، (← اردوگاه) متفاوت بود. در برخی عملیات‌ها نظیر عملیات بیت‌المقدس، که مرحله چهارم آن در فروردین 1361 منجر به آزادسازی خرمشهر شد، نیز جشن پیروزی به‌طور مخفیانه به اجرا درآمد.
سوگ
معمولاً سوگواره‌های اردوگاهی شامل شهادت شخصیت‌های سیاسی جمهوری اسلامی می‌شد. ازجمله شخصیت‌هایی که در سوگ آنان برنامه اجرا شد، شهید بهشتی و هفتادودو تن از یاران ایشان در انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی و نیز شهیدان رجایی و باهنر، در انفجار دفتر نخست وزیری بودند.در 1368 که امام‌خمینی(ره) رحلت کرد، در اکثر اردوگاهها برنامه‌های عزاداری به‌صورت آشکار و پنهان برگزار شد. در چهلم و سالگرد ارتحال آن حضرت نیز مراسم عزاداری به اشکال مختلف به اجرا درآمد؛ مثلاً در برخی اردوگاهها، شعرای اسیر سوگواره شعر برگزار کردند و اشعار متنوعی در مدح و رثای امام خمینی(ره) خواندند.
از دیگر برنامه‌های سوگواره که در دوران اسارت اجرا شد، مراسم ترحیم کشته‌شدگان زلزله رودبار و منجیل در شمال کشور در 1368 بود. آزادگان با شنیدن خبر زلزله و تلفات وسیع انسانی در آن به سوگ هم‌وطنان خود نشستند و با بازماندگان آن حادثه تلخ همدردی کردند؛ همچنین هرگاه اسیری در اردوگاه به شهادت می‌رسید، یا خبر شهادت و فوت بستگان برخی اسرا ازطریق نامه دریافت می‌شد، مجالس ترحیم وتسلیت‌گویی به اسیر هم‌بند برگزار می‌شد و کوشش به‌عمل آمد با اجرای این گونه برنامه‌ها، روحیه عمومی آزادگان حفظ شود[۲].
نیز نگاه کنید به سور و سوگ
کتابشناسی
- ↑ مناسبات(1402).ویکی فقه.قابل بازیابی ازhttps://fa.wikifeqh.ir/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%AA
- ↑ این مقاله حاصل مشاهده‌ها و تجربه‌های شخصی نویسنده در دوران اسارت و نیز بررسی مجموعه‌ای از خاطرات شفاهی آزادگان است که در بانک اطلاعاتی مؤسسة فرهنگی هنری پیام آزادگان موجود است.
بیژن کیانی شاهوندی