وقایع مهم اردوگاه موصل 4
وقایع مهم
1. اسرا همواره در پی این بودند که اخبار جدیدی از وضعیت ایران به‌دست آورند و از تحولات جنگ تحمیلی اطلاع حاصل کنند. یکی از راه‌های دستیابی به این خواسته، داشتن رادیو بود. به‌همین‌خاطر، تلاش زیادی به خرج می‌دادند تا به‌هرنحو رادیو تهیه کنند. اما مهم‌تر از تهیه رادیو، نگه‌داری و مراقبت از آن بود که ازجمله کارهای سخت به‌شمار می‌رفت و خطرهای زیادی به همراه داشت. درصورتی‌که سربازان عراقی به وجود رادیو در اردوگاه مظنون می‌شدند، به هر طریق ممکن، سعی می‌کردند آن را پیدا کنند و از کشتن اسرا هم ابایی نداشتند؛ زیرا از نظر عراقی‌ها داشتن رادیو برای اسرا ممنوع بود.
اسرا در موصل 4 توانستند رادیویی تهیه کنند و به‌وسیله آن از اخبار ایران و جبهه‌های جنگ باخبر شوند. این رادیو، طی یکی از تفتیش‌های هر روزه به دست سربازان عراقی افتاد. پس از مدتی اسرا، رادیوی دیگری را ازطریق واسطه‌هایشان بین نگهبان‌های عراقی به دست آوردند و تا پایان اسارت آن را نگه داشتند و هنگام بازگشت به ایران، همراه خودشان آوردند. در ملاقاتی که با مقام معظم رهبری داشتند، رادیوی مذکور را به ایشان تقدیم کردند که درحال‌حاضر، در موزه آستان قدس رضوی نگه‌داری می‌شود[۱] (← رادیو)
2. از دیگر وقایع موصل 4، آمدن شیخ علی تهرانی به این اردوگاه بود. او اوایل تیر 1363 به این اردوگاه آمد و قصد داشت با سخنرانی، اسرا را به پناهندگی به عراق سوق دهد، اما اسرا سروصدا کردند و علیه او شعار دادند؛ به‌طوری‌که دست آخر بی آنکه حتی یک کلام حرف بزند، مجبور به ترک اردوگاه شد [۲].
3. سال 1363، عراق در تلافی اقدام ایران مبنی‌بر عدم اجازه بازدید به صلیب سرخ، به نمایندگان این نهاد اجازه بازدید نداد. بدین‌ترتیب روزهای سختی بر اسرا گذشت چراكه جیره غذایی نصف شد، مقرری ماهیانه پرداخت نشد و مانند آن. تصمیم اسرا مبنی‌بر نگرفتن جیره غذایی، سرانجام بعثی‌ها را مجاب كرد تا جیره را به‌صورت كامل توزیع كنند[۳].(←مقرری ماهانه اسرا).
4. بعد از پذیرش قطعنامه 598 و برقراری آتش‌بس، سران بعثی به‌منظور انجام تبلیغات، تصمیم گرفتند اسرای ایرانی را به زیارت عتبات بفرستند. اسرای اردوگاه موصل 4 برای خنثی كردن حربه عراقی‌ها، اعلام کردند: ما به شرطی به زیارت می‌رویم که در طول مسیر هیچ تبلیغی انجام نشود و بر روی این موضوع به‌قدری سماجت به خرج دادند که فرمانده عراقی اردوگاه مجبور شد به آنها تعهد کتبی بدهد. وقتی اسرا وارد اتوبوس‌ها شدند و عکس صدام را روی شیشه یکی از اتوبوس‌ها دیدند، آن را کندند كه عکس پاره موجب خنده اسرا شد. در طول رفت‌وآمد و زیارت، حوادثی رخ داد و به‌همین‌علت یک افسر عراقی از بغداد برای بررسی مسائل به اردوگاه آمد. هنگامی‌که فرمانده اردوگاه دادن تعهد به اسرا را انکار کرد، آنها برگ تعهد را به افسر عراقی نشان دادند[۴] .
4. در 1363، به‌دنبال شکایت‌های ایران و عراق به سازمان ملل مبنی‌بر رفتار بد با اسرایشان، گروهی از کارشناسان این سازمان برای تهیه گزارش از اردوگاه‌های ایران و عراق بازدید کردند. وقتی اسرای اردوگاه موصل 4 از این موضوع مطلع شدند، عده‌ای که در امر نوشتن و زبان‌های بیگانه مهارت داشتند، دست به کار شدند و گزارش مفصلی از وضعیت اسرای ایرانی در عراق تهیه کردند که اسامی‌شان در دست نیست. این گزارش به زبان‌های فارسی و انگلیسی و عربی و فرانسه و بیشتر از صد صفحه بود. در زمان بازدید نمایندگان اعزامی ازسوی سازمان ملل، آن را به رئیس این گروه تحویل دادند. چگونگی تهیه این گزارش، داستان مفصلی دارد که در کتب خاطرات اسرا ازجمله خاطرات محمد باقر علیئی به آن اشاره شده است. دسترسی نمایندگان سازمان ملل به مطالب تهیه‌شده اسرای اردوگاه موصل 4، در محکومیت عراق درخصوص مراقبت و نگه‌داری از اسرای ایرانی تأثیر فراوانی داشت[۴] .
نیز نگاه کنید به اردوگاه موصل 4