مدیریت اردوگاه
مدیریت اردوگاه ها توسط افراد زیر انجام می گرفت:
1. مسئولین عراقی
بهطور معمول همه اردوگاههای اسرا توسط یک افسر عراقی بهعنوان فرمانده اردوگاه اداره میشد که درجه سروانی تا سرهنگی داشت. هر فرمانده، دارای حداقل دو معاون بود که در اداره اردوگاه به او کمک میکردند. یک افسر از استخبارات (سازمان اطلاعات) عراق هم در اردوگاه حضور داشت. اکثر این افسران به زبان فارسی مسلط بودند. درجهداران که در مرحله بعدی قرار داشتند در تماس نزدیک با اسرا بودند. در حقیقت، آنها اردوگاه را اداره و سیاستهای ارتش عراق را در مورد اسرای ایرانی اجرا میکردند.
معمولاً سربازانی برای خدمت در اردوگاه اسرا انتخاب میشدند که در جنگ، پدر، برادر، اقوام یا دوستان خود را از دست داده بودند. بعضی از آنها هم یک یا چند نفر از اقوامشان در ایران اسیر بودند. ازطرفدیگر هم بعثیها در تبلیغات خود ادعا میکردند که ایرانیها اسرای عراقی را شکنجه میکنند. بههمینعلت سربازان عراقی درصدد تلافی برمیآمدند و هر نوع شکنجهای را به اسرای ایرانی روا میداشتند. بیشتر این سربازان از بین اهل سنت انتخاب میشدند و از ساکنان شهرهای سنینشین بودند و گاهی نیز سربازان شیعه به اردوگاهها فرستاده میشدند.
2. نمایندگان اسرای ایرانی
یک نفر از بین اسرای ایرانی بهعنوان ارشد اردوگاه انتخاب میشد تا ضمن رسیدگی به امور داخلی آنان، برای احقاق حقوق اسرا با سربازان عراقی وارد مذاکره شود و با آنها تعامل داشته باشد. این فرد دارای یک معاون بود. اردوگاههایی که از چند قسمت (بند یا قاطع) تشکیل میشدند، مثل اردوگاههای رمادی، هر قاطع هم دارای یک ارشد (همراه یا معاون) بود. در غیر اینصورت، بعد از ارشد اردوگاه، هر آسایشگاه برای خودش یک ارشد داشت. در برخی اردوگاهها، عراقیها افرادی را بهعنوان ارشد اردوگاه و آسایشگاهها انتخاب میکردند که پایبندی و تعهد آنچنانی نسبت به دیگر اسرا نداشتند و برای فرار از شکنجه، بیشتر از عراقیها حرفشنوی داشتند تا به این وسیله اوضاع را کنترل کنند. اگر در مواردی هم با اصرار اسرا، ارشد با نظر آنها انتخاب میشد، با اذیتوآزار ازطرف عراقیها همراه بود و همواره دنبال بهانهای میگشتند تا فرد مزبور را برکنار کنند.
3. خبرچینها
تعداد معدودی از افراد در اردوگاه حضور داشتند که به دوستان اسیرشان پایبند نبودند و متعهد و مذهبی هم نبودند، اما توان تقابل مستقیم با دیگر اسرا را نداشتند و ترجیح میدادند پنهانی برای عراقیها خبرچینی کنند. وظایف این خبرچینها به شرح ذیل بود: شناسایی فرماندهان نظامی، جمعآوری خبر از فعالیتهای روزانه اسرا و کلاسهایی که بهصورت پنهانی برگزار میکردند، شناسایی و معرفی کسانی که رهبری اردوگاه و دیگر اسرا را بهعهده داشتند(←جاسوسی )
( نیز نگاه کنید به مدیریت و رهبری ؛ اردوگاه)