بررسی مولفه‌های بنیادین سازش یافتگی در آزادگان ایرانی

به منظور بررسی مولفه‌های بنیادین یافتگی در آزادگان ایرانی، 235 نفر از آزادگان به صورت تصادفی طبقه‌ای از 11 استان تهران خراسان، زنجان، همدان، اصفهان، شیراز، گیلان، آذربایجان غربی، کرمانشاه، چهارمحال بختیاری، و یزد انتخاب شدند. همچنین برای دستیابی به سطح سازش یافتگی آزادگان، گروه گواهی به همین تعداد از افرادی که فاقد تجربه اسارت بوده‌اند، از 11 استان مربوطه و با همان روش انتخاب شدند. این تحقیق واجد ویژگیهای طرحهای علی-مقایسه‌ای است . در این پژوهش برای ارزشیابی مولفه‌های سازش یافتگی چهار آزمون مورد استفاده قرار گرفت . آزمون سلامت عمومی گلدبرگ (1972)، آزمون زمینه‌یابی دیدگاههای شخصی (کوباسا، 1984)، مقیاس حمایت اجتماعی واکس و همکاران (1986) و مقیاس جهتگیری مذهبی که توسط محقق ساخته شده است . نتایج بدست آمده از آزمون t نشان می‌دهد که آزادگان در سطح شکایتهای بدنی و اضطراب دارای میانگین بالاتری بوده و این میانگین در مقایسه با گروه گواه معنی‌دار است . این در حالی است که میانگین گروه آزمایشی در زیر مقیاس نارسا کنش وری اجتماعی تفاوتی را با گروه گواه نشان نمی‌دهد. افزون بر آن، میانگین گروه آزمایشی در زیر مقیاس افسردگی و تمایل به خودکشی از گروه گواه کوچکتر بوده و معنی‌دار است . بدین ترتیب وضعیت گروه آزمایشی (آزادگان) از نظر افسردگی و تمایل به خودکشی در مقایسه با گروه گواه مطلوبتر است . همچنین تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون t تفاوت معنی‌داری را بین گروه آزمایشی و گواه در سطح کلی سلامتی نشان نمی‌دهد و می‌توان گفت که وضعیت سلامتی در گروه آزمایشی در کل مقیاس ، شبیه گروه گواه است . به منظور بررسی مولفه‌های بنیادین سازش یافتگی در آزادگان ایرانی، از آزمون تحلیل رگرسیون چندمتغیری استفاده شد. نتایج به دست آمده از این تحلیل نشان می‌دهد-همان گونه که فرضیه‌های این پژوهش پیش‌بینی کرده بود-از سویی نوع شخصیت آزادگان ایرانی همراه با چارچوبهای مرجع شناختی مبتنی بر مذهب ، بخش قابل توجهی از سازش کنونی آنها را تبیین می‌کنند و از سویی دیگر، حمایت اجتماعی نقش قابل توجهی در سازش یافتگی کنونی آزادگان ندارد. بدین ترتیب بخشی از تفاوت موجود در آزادگان ایرانی و اسیران آزاد شده جنگی در کشورهای دیگر را می‌توان ناشی از حضور دو مولفه پرقدرت سخت‌سری و جهتگیری مذهبی آزادگان ایرانی برای مقابله با شرایط دشوار اسارت و رویدادهای تنیدگی‌زای پس از آن دانست .[۱]