فرار اسیران در حقوق بین الملل

مقدمه

فرار به معنای گریختن و عبارت است از دور شدن ناگهانی و با شتاب از کسی یا جایی که معمولا نتیجه احساس ناامنی، خطر یا ترس است.

احکام فقهی

دفاع در برابر مهاجمی که قصد عِرض یا جان انسان را کرده، واجب است و در صورت ناتوانی از دفاع، فرار واجب است.چنانچه در جنگ مسلمانان با کفار ، تعداد دشمن بیش از دو برابر نیروی خودی، و هلاکت، ظن غالب باشد، برخی، فرار را در صورت تأمین سلامت خود با آن، واجب دانسته‌اند.به تصریح برخی، فرار از آنچه که در آن گمان به هلاکت رسیدن می‌رود، مانند دیوار در شرف ویرانی، طاعون و حیوان درنده جایز بلکه به تصریح برخی واجب است.

فرار از میدان جنگ در صورتی که شمار دشمن دو برابر خودی یا کمتر از آن باشد، حرام و از گناهان کبیره ( گناه کبیره ) است، مگر با هدف جابه جایی به محل مناسبت‌تر برای جنگیدن (تحرُّف) یا پیوستن به دیگر همرزمان برای تقویت آنان و یا هدفی دیگر (تحیُّز)، که در هر دو صورت جایز است.چنانچه کشته شدن به دست دشمن ظن غالب رزمنده باشد، آیا فرار در این صورت نیز حرام می‌باشد یا نه؟ اختلاف است. قول نخست به اکثر فقها نسبت داده شده است.فرار از میدان جنگ با باغیان (باغی) نیز حرام و از گناهان کبیره است.

حقوق بین الملل

چنانچه اسیری، پس از اسارت یا در دروان اسارت، اقدام به فرار کند، از نظر حقوق جنگی عملی مذموم و زشت انجام نداده است، بلکه دقیقا بر عکس عمل وی منطبق با شرافت نظامی و شهامت میهن پرستی بوده و حتی در بسیاری از مقررات نظامی برای رزمندگان خودی که اسیر می شوند به عنوان یک وظیفه ملی و میهنی تلقی شده است.البته این بدان معنا نیست که کشور اسیر کننده احتیاطات و پیشگیری های لازم را د رجهت مراقبت از اسیران معمول ندارد.در نتیجه، چنانچه اسیری فرار کند و یا سعی در فرار داشته باشد، کشور اسیر کننده می تواند با استفاده از اسلحه مانع از این اقدام شود. استعمال اسلحه باید در مرحله آخر و پس از اخطار به تسلیم و عدم تسلیم فراری و با توجه به اوضاع و احوال صورت گیرد.

طبق ماده 91 تا 94 عهدنامه سوم 1929 ،درصورتی که اسیر فراری دستگیر شود، تنها مجازات قابل اجرا در مورد وی تنبیه انضباطی خواهد بود و این تنبیه فاقد هرگونه خصیصه کیفری است.

نیز نگاه کنید به فرار؛ حقوق بین الملل و اسیران جنگی

کتابشناسی

دبیرخانه ویکی آزادگان