نمایش مبدأ برای نظام‌نامۀ تشکیل و فعالیت کمیته راهبری دانشنامه ویکی آزادگان


تجربه زیسته آزادگان در پیش از انقلاب اسلامی، دوران دفاع مقدس و پس از آن، حاوی درس آموخته های ارزشمندی برای امروز و فردای همه جوامع بشری و اعتلای فرهنگ ایثار، [[مقاومت]] و جهاد است. اگر چه در طی بیش از سه دهه پس از بازگشت آزادگان به میهن، اقدامات ارزشمندی در زمینه حفظ و نشر آثار و ارزش های [[اسارت و اسیران|اسارت]] و آزادگان، توسط نهادها و دستگاه ها و اشخاص مختلف، صورت گرفته است، اما تاکنون طرح جامع و اختصاصی برای این مهم تدوین و اجرا نشده است.  [[موسسه فرهنگی هنری پیام آزادگان]] به استناد بند الف ماده 8 اساسنامه[1]، مهمترین رسالت و کار ویژه خود را حفظ و نشر آثار و ارزش های [[اسارت و اسیران|اسارت]] و آزادگان و بویژه سید آزادگان، شهید حجت الاسلام و المسلمین [[سید علی اکبر ابوترابی فرد]] می داند. برای ایفای این مأموریت و دست یابی به اهداف این حوزه، "طرح دانش[[نامه]] ویکی آزادگان" در دستور کار [[موسسه فرهنگی هنری پیام آزادگان]]

قرار گرفته است. طرح تحقیقاتی دانشنامه ویکی آزادگان، اقدام مناسبی برای گردآوری، حفاظت، دسترس پذیری و اشاعه آثار و ارزش های [[اسارت و اسیران|اسارت]] و آزادگان به صورت تخصصی، جامع، معتبر و روزآمد در فضای وب است. برای تحقق این امر، کمیته راهبری دانشنامه ویکی آزادگان، به شرح مفاد این نظام نامه تأسیس می شود.

== '''1.    تعریف''' ==
  دانشنامه ویکی آزادگان یک دانشنامه باز با صفحه wiki در فضای وب است که بستر مناسبی را برای بارگذاری مطالب و منابع معتبر در ارتباط با [[اسارت و اسیران|اسارت]] و آزادگان، توسط آزادگان و اشخاص واجد شرایط و همچنین دستیابی مردم، آزادگان، رزمندگان دفاع مقدس، پژوهشگران و هنرمندان به این مطالب را فراهم می سازد. 

== '''2.    ضرورت و اهمیت''' ==
  گستردگی و دقایق وقایع مرتبط با [[اسارت و اسیران|اسارت]] و آزادگان دفاع مقدس و عدم ثبت و ضبط مناسب این وقایع، کار گردآوری و سازماندهی اطلاعات و مطالب در این خصوص را با چالش جدی مواجه می سازد، که حل آن خارج از توان یک نهاد و مؤسسه است. لذا بهترین روش برای تهیه و گردآوری این مطالب یاری گرفتن از خود آزادگان و کسانی است که در این زمینه به مطالعه و نگارش پرداخته اند. اما این امر نیاز به ایجاد بستری مناسب و ضوابط خاص دارد تا همگان بتوانند مطالب معتبر خود را در آن بارگزاری کنند. از سوی دیگر نگهداری و انتشار اسناد، کتاب ها و دانشنامه های مختلف در مورد [[اسارت و اسیران|اسارت]] و آزادگان به صورت چاپی، که عموما از حجم بالایی برخوردارند و بیشتر در آرشیوها وکتابخانه ها جای دارند، مانع از دسترسی آسان به این مطالب ارزشمند می شود. بر همین اساس استفاده از کتب و منابع چاپی به تدریج جای خود را به فضای مجازی و وب داده است. اما این فضای جدید نیز مسئله نشر گسترده مطالب غیر موثق در خصوص [[اسارت و اسیران|اسارت]] و آزادگان دفاع مقدس و مشکل استناد به این مطالب را افزایش داده است. تدوین دانشنامه ویکی آزادگان از آن رو از اهمیت شایانی برخوردار است که اولا در چارچوب اصول و ضوابط مشخص، بستر مناسبی برای تأمین مطالب معتبر در مورد [[اسارت و اسیران|اسارت]] و آزادگان دفاع مقدس، توسط خود آزادگان و شخصیتهای حقیقی و حقوقی مختلف فراهم می سازد و ثانیا دسترسی آسان به این مطالب در فضای مجازی را امکان پذیر می سازد.  

== '''3.     اهداف و محورهای اصلی فعالیت کمیته''' ==
اهداف و محور های اصلی فعالیت کمیته راهبری دانشنامه ویکی آزادگان به شرح ذیل است:

3-1.    رصد و پایش وضعیت آثار منتشر شده مرتبط با [[اسارت و اسیران|اسارت]] و آزادگان

3-2.    مصونیت آثار و ارزش های مرتبط با [[اسارت و اسیران|اسارت]] و آزادگان از خطر تحریف و  از بین رفتن

3-3.    گردآوری، نگهداری و ذخیره آثار و ارزش های [[اسارت و اسیران|اسارت]] و آزادگان با رویکرد فراگیر ونیز روایت ها و خاطره های آزادگان از دوران [[اسارت و اسیران|اسارت]] با استفاده از روش های ویکی پدیا

3-4.    فرآهم آمدن اطلاعات، دانش، اسناد و آثار قابل اعتماد و روزآمد، در زمینه [[اسارت و اسیران|اسارت]] و آزادگان 

3-5.    تأمین دسترسی آسان و سریع به اطلاعات، دانش، اسناد و آثار مرتبط با [[اسارت و اسیران|اسارت]] و آزادگان، در فضای مجازی

3-6.    اشاعه و نشر اطلاعات، دانش، اسناد و آثار برگزیده و منتخب در زمینه آثار و ارزش های [[اسارت و اسیران|اسارت]] و آزادگان

3-7.    ایجاد انسجام، تعامل و هم افزایی میان ظرفیت ها و فعالیت های پراکنده نهادها، دستگاه ها و مؤسسات مختلف در زمینه حفظ و نشر آثار و ارزش های مرتبط با [[اسارت و اسیران|اسارت]] و آزادگان

3-8.    اعتبار بخشی به روایت ها، اطلاعات و محتوای مرتبط با [[اسارت و اسیران|اسارت]] و آزادگان و حجت الاسلام و المسلمین [[سید علی اکبر ابوترابی فرد]]<nowiki/>و پیش گیری از خطر تحریف و انحراف

3-9.    شناسائی هسته‌های پژوهشی در حوزه‌های موضوعی مرتبط به منظور برنامه‌ریزی و اجرای پژوهش‌های گروهی هدفمند

3-10.تدوین شیوه‌نامه‌ها و استانداردهای مورد نیاز در زمینه سازماندهی اطلاعات و دانش های مرتبط با موضوع [[اسارت و اسیران|اسارت]] و آزادگان

3-11.رصد وضعیت پایان نامه های دانشگاهی و طرح های تحقیقاتی انجام شده در حوزۀ های موضوعی مرتبط با [[اسارت و اسیران|اسارت]] و آزادگان

3-12.طراحی ساز و کارهای مناسب برای معرفی و تعامل هر چه بهتر آزادگان و پژوهشگران و متخصصان مرتبط 

3-13.تلاش برای برقراری پیوندهای مناسب با سایر مؤسسات و مراکز پژوهشی کشور 

'''تبصره''': استفاده از صفحه ویکی بدین معنا نیست که مانند صفحات ویکی پدیا مطالب آن قابل ویرایش توسط هر فردی باشد و یا هر نویسنده ای بتواند مطلبی را بارگذاری کند و امکان درج یادداشت(کامنت) توسط خواننده یا  آزادگان بر روی هر مطلب وجود داشته باشد.

== '''4.     ساختار کمیته و زیر بخش های آن''' ==

====== '''4-1.         کمیته راهبری''' ======
'''وظایف و اختیارات کمیته'''

کمیته راهبری دانشنامه ویکی آزادگان زیر نظر [[موسسه فرهنگی هنری پیام آزادگان]] فعالیت می‌کند، و عهده دار وظایف و اختیارات ذیل است:

-        تدوین و روزآمد سازی سیاست ها، ضوابط، دستورالعمل ها و شیوه نامه های مورد نیاز 

-        شناسایی و تعیین اعضای گروه های ویراستاری برای هر اسارتگاه( [[اردوگاه]]) 

-        ارائه و اجرای ایده ها و طرح های مناسب برای توسعه دانشنامه

-        طراحی و اجرای سازوکارهای مناسب برای معرفی دانشنامه

-        ایجاد ساز و کارهای مناسب برای اشاعه مطالب برگزیده دانشنامه در قالب ها و شکل های متنوع

-        طراحی و اجرای سازوکارهای مناسب برای رقابت آفرینی و ترغیب آزادگان به نگارش اطلاعات و مطالب خود

-        ارائه برنامه و بودجه سالانه دانشنامه به [[موسسه فرهنگی هنری پیام آزادگان]]

-        نظارت بر حسن اجرای سیاست ها و ضوابط ابلاغ شده و عملکرد گروه های ویراستاری و شبکه نویسندگان

-        نظارت و ارزیابی محتوای دانشنامه و وضعیت استفاده از آن

-        ارائۀ گزارش‌سالانه عملکرد دانشنامه، کمیته، گروه های ویراستاری و شبکه نویسندگان به مدیر عامل [[موسسه فرهنگی هنری پیام آزادگان]]

'''ترکیب اعضای کمیته:''' 

ترکیب اعضای کمیته به شرح ذیل است:

-        رئیس کمیته

-        یکی از اعضای هیئت مدیره [[موسسه فرهنگی هنری پیام آزادگان]] 

-        معاون پژوهشی [[موسسه فرهنگی هنری پیام آزادگان]] 

-        3 نفر از آزادگان(برخوردار از دانش، مهارت و تجربه در زمینه سازماندهی اطلاعات و دانش مرتبط با [[اسارت و اسیران|اسارت]] و آزادگان)

-        1 نفر از متخصصین رشته علم اطلاعات و دانش شناسی

-        1 نفر متخصص در زمینه ویکی مدیا

-         دبیر کمیته 

'''تبصره1:''' اعضای کمیته توسط مدیرعامل مؤسسه و با حکم ایشان، به مدت 2 سال به این سمت منصوب می شوند. 

'''تبصره2:''' دبیرخانه کمیته در محل مؤسسه مستقر می باشد. 

'''تبصره3:''' در صورت ضرورت کمیته می تواند از مشاوره متخصصین استفاده کرده یا اقدام به تشکیل گروه مشاورین کند.

'''دبیر کمیته'''

دبیر توسط رئیس کمیته انتخاب می‌شود و دارای وظایف زیر است:

-        برنامه‌ریزی و پیگیری تشکیل جلسه‌های کمیته به صورت منظم

-        پیگیری تشکیل جلسه‌ها و سایر برنامه‌های کمیته

-        هماهنگی با کمیته روابط عمومی برای انجام تبلیغات مناسب در زمینۀ معرفی برنامه‌های کمیته

-        پیگیری تکمیل اطلاعات کمیته در پورتال ویکی آزادگان

-        تنظیم صورتجلسه‌های کمیته

-        بررسی وضعیت فعالیت اعضاء کمیته

-        پیگیری وظایف محوله به اعضاء

-        سایر امور محوله از سوی رئیس کمیته

====== '''4-2.         گروه های ناظر بر محتوا''' ======
برای هر یک از اسارتگاه ها([[اردوگاه]] ها)، یک گروه ناظر بر محتوا متشکل از 3 تا 5 نفر از افراد واجد شرایط توسط کمیته تعیین می شوند تا کار راهبری، نظارت، ارزیابی و ویرایش محتوای مربوط به هر [[اردوگاه]] و آزادگان آن [[اردوگاه]] را بر عهده گیرند. شرایط این افراد و شیوه کار آنها در شیوه نامه اجرایی دانشنامه ویکی آزادگان تعیین خواهد شد.

====== '''4-3.         شبکه نویسندگان''' ======
برای هر یک از اسارتگاه ها([[اردوگاه]] ها) شبکه ای متشکل از 10 تا 20 نویسندگان واجد شرایط اعم از آزادگان و غیر آزادگان، توسط گروه ناظر بر محتوا آن [[اردوگاه]] تعیین می شود، تا کار گردآوری و بارگذاری اطلاعات هر [[اردوگاه]] و هر گروه از آزادگان را زیر نظر گروه ناظر بر محتوای آن [[اردوگاه]] بر عهده داشته باشند. 

'''تبصره:''' تعداد نویسندگان هر شبکه، به تناسب دواطلبان نویسندگی و گستردگی مطالب [[اردوگاه]] و با نظر گروه ناظر بر محتوا مربوطه می تواند افزایش یابد. 

== '''5.     برگزاری جلسات''' ==
  جلسات کمیته راهبری دانشنامه ویکی آزادگان می‌تواند هم به صورت حضوری و هم به صورت مجازی (از طریق یک گروه بحث و یا سایر قابلیت‌های فناورانه) برگزار شود. 

5-1 با توجه به اینکه اعضاء ممکن است در شهرهای مختلف ایران و یا کشورهای دیگر حضور داشته باشند، جلسات حضوری را می‌توان در موارد خاص با حضور اعضاء ساکن تهران برگزار کرد و مباحث جلسه حضوری را از طریق فضای مجازی با سایر اعضاء دنبال نمود. 

5-2 محل برگزاری جلسات حضوری و یا ساز و کار برگزاری جلسات مجازی توسط مسئول کمیته پس از رایزنی با اعضاء تعیین خواهد شد.

5-3  چنانچه هر یک از اعضای حقیقی کمیته بدون دلیل موجه در جلسات حضوری(بیش از سه جلسه) و یا در مباحث مجازی کمیته (به مدت یک ماه) شرکت نکند، پس از یک بار اخطار، از عضویت کمیته حذف خواهد شد.

این نظام‌نامه در پنج بند و پنج تبصره در تاریخ 1402/5/21 به تصویب هیئت مدیره [[موسسه فرهنگی هنری پیام آزادگان]] رسید. 

----[1] . ماده 8 بند الف. اساسنامه [[موسسه فرهنگی هنری پیام آزادگان]]: "گرد آوری، ثبت و انتشار خاطرات، تاریخ و فرهنگ اسیران ایرانی در [[جنگ تحمیلی عراق علیه ایران]] از جمله خاطرات و شرح حال روحانی مجاهد شهید حجه الاسلام و المسلمین [[سید علی اکبر ابوترابی فرد]]"