بیگاری: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'ي' به 'ی') |
|||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
در لغت[[نامه]] دهخدا، بیگاری به معنی «كار اجباری بی‌مزد یا کار رایگان» است. بیگاری کشیدن ممکن است ازطریق تهدید، ترس، خشونت یا ناچار کردن اشخاص صورت بگیرد. بر پایه تعریف [https://www.ilo.org/global/lang--en/index.htm سازمان بین‌المللی کار] که در ۱۹۳۰ رسمیت یافت، کار در زمان دوره خدمت سربازی و دوره بازداشت و زندان بیگاری به‌شمار نمی‌آید. فصل سوم کنوانسیون سوم ژنو ماده 89 بند 3 در مورد بیگاری [[اسیران جنگ|اسیران جنگی]]، به بیگاری‌هایی که از دو ساعت در روز تجاوز نکند، اشاره دارد. [[اشتغال]] در [[اسارت و اسیران|اسارت]] به دو شکل اجباری و اختیاری انجام می‌شد. آنچه بیشتر بهداشت روانی [[اسیران جنگ|اسیران]] را مختل می‌كرد، تکالیف اجباری بوده است<ref>کنعانی، محمدطاهر؛ سیاه‌رستمی، هاجر؛ حسین‌نژاد، کتایون (1385). حقوق بین‌الملل بشردوستانه ناظر بر حمایت از افراد در درگیری‌های مسلحانه (مجموعه اسناد ژنو). چ دوم. تهران: [https://rcs.ir/ جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران].</ref>. | |||
در | |||
در دوران | در دوران [[اسارت و اسیران|اسارت]]، ارتش رژیم بعث عراق با اهداف زیر [[اسرا|اسرای ایرانی]] را به بیگاری وادار می‌کرد: | ||
1. سلب قدرت تفکر و خلاقیت از اسرا تا قدرت انجام دادن كارهای مفید و مؤثر را نداشته باشند؛ | 1. سلب قدرت تفکر و خلاقیت از [[اسرا]] تا قدرت انجام دادن كارهای مفید و مؤثر را نداشته باشند؛ | ||
2. به‌منظور كنترل راحت‌تر | 2. به‌منظور كنترل راحت‌تر [[اسرا]]، قصد داشتند مستقیم یا غیرمستقیم، [[اسرا]] را خسته، بی‌انرژی، خموده و کسل کنند؛ | ||
3. ایجاد احساس حقارت، زجر، اضطراب، شکست و...؛ و انواع ناراحتی‌های دیگر در بین اسرا برای از بین بردن | 3. ایجاد احساس حقارت، زجر، اضطراب، شکست و...؛ و انواع ناراحتی‌های دیگر در بین [[اسرا]] برای از بین بردن روحیه معنوی در آنها؛ | ||
4. انجام كارهای عمرانی مانند ساختن ساختمان، كندن چاه، | 4. انجام كارهای عمرانی مانند ساختن ساختمان، كندن چاه، توسعه اردوگاه‌ها، كشیدن سیم‌خاردار؛ | ||
5. سرگرم كردن اسیران. | 5. سرگرم كردن اسیران. | ||
== انواع بیگاری در [[اسارت و اسیران|دوران اسارت]] == | |||
==== برون‌اردوگاهی ==== | |||
هر گروه بیگاری، معمولاً از تعداد ده تا بیست نفر تشکیل می‌شد كه اول صبح، از [[اردوگاه]] خارج می‌شدند و به کارهای مختلف مانند تولید خشت گلی، بلوک‌زنی، ساختمان‌سازی، اداره کارخانه بلوک‌زنی نزدیک اردوگاه صلاح‌الدین، امور فنی و کشاورزی (زمینی که [[اسرا]] آباد می‌كردند، اکثر محصولاتش مورداستفاده عراقی‌ها قرار می‌گرفت) و... می‌پرداختند. | |||
=== | ==== درون‌اردوگاهی ==== | ||
پس از [[فرار]] دو تن از [[اسرا]]، بیگاری از بیرون به داخل [[اردوگاه]] منتقل شد. در داخل [[اردوگاه]] نیز كارهای مختلفی مانند ساختمان‌سازی (کار ساختمان‌سازی در اردوگاه‌های عراق رواج داشت، برای مثال، اردوگاه صلاح‌الدین 17 درواقع پادگانی متروکه بود که [[اسرا]] آن را آباد كردند)، بلوک‌زنی (بلوک‌زنی یکی از کارهایی بود که در اردوگاه‌های مختلف انجام می‌شد. دستگاه بلوك‌زنی از هشت صبح تا چهار بعدازظهر، بدون وقفه بلوك می‌زد. حدود 1000 الی 1200 بلوك در روز زده و عصر با كامیون، به خارج از [[اردوگاه]] حمل می‌شد)، حیاط‌سازی (در اوایل [[اسارت و اسیران|اسارت]] حیاط [[اردوگاه]]، پر از علف‌های هرز و ناهموار بود. [[اسرا]] با حداقل [[امکانات]] مانند استفاده از ظروف غذا برای حمل خاک و ماسه و ساختن غلطك‌هایی با استفاده از چوب درخت توانستند حیاط [[اردوگاه]] را مسطح كنند)، یا جمع‌آوری سنگ‌های كوچك و بزرگ از حیاط محوطه [[اردوگاه تکریت 12]]، کشاورزی، کشیدن سیم‌خاردار در اطراف [[اردوگاه]] و تقویت حصارهای پیرامونی، کنده‌کاری، بنایی و تولید صنایع‌دستی و ملزومات موردنیاز رایج بود. البته تولید [[صنایع دستی در اسارت|صنایع دستی]] و ملزومات موردنیاز، همیشه بیگاری محسوب نمی‌شد چون با تولید آنها، دستمزد ناچیزی دریافت می‌كردند. ضروری است بدانیم که اسرا در [[اردوگاه]] [[صنایع دستی در اسارت|صنایع دستی]] مختلفی ازقبیل جُنگ (آلبوم) عکس، سنگ‌سابی، مهر [[نماز]]، انواع تسبیح، انواع گلدوزی، ساخت انواع کیف، کفش، گیوه و... تولید می‌کردند که در اکثر مواقع، به علل زیر نوعی بیگاری محسوب می‌شد: | |||
1. [[صنایع دستی در اسارت|صنایع دستی]] فوق در ازای مقداری کمی غذا یا سیگار با دژبان‌ها و افسران عراقی معامله می‌شد؛ | |||
2. برای جلوگیری از [[شکنجه|شکنجه]]<nowiki/>ها، این کالاها را به آنها هدیه می‌دادند؛ | |||
3. بعضی از سربازان عراقی با اعمال زور، این صنایع را از [[اسرا]] اخاذی می‌کردند؛ | |||
4. به بهانه تفتیش از وسایل ممنوعه، خیلی از این [[صنایع دستی در اسارت|صنایع دستی]] را تصاحب می‌کردند<ref>جعفری،علی اکبر(1395).مصاحبه.</ref>. | |||
== مزایای بیگاری == | |||
1. گاهی‌اوقات اسرا در مقابل بیگاری‌هایی که انجام می‌دادند، دستمزد کمی دریافت می‌کردند که برخی از مشکلات آنها را کاهش می‌داد. | 1. گاهی‌اوقات اسرا در مقابل بیگاری‌هایی که انجام می‌دادند، دستمزد کمی دریافت می‌کردند که برخی از مشکلات آنها را کاهش می‌داد. | ||
2. کسانی که به بیگاری می‌رفتند، می‌توانستند یک نان اضافه دریافت کنند. | 2. کسانی که به بیگاری می‌رفتند، می‌توانستند یک نان اضافه دریافت کنند. | ||
3. بیگاری باعث کاهش شکنجه‌های فردی و جمعی می‌شد. | 3. بیگاری باعث کاهش [[شکنجه های جسمی|شکنجه‌های فردی و جمعی]] می‌شد. | ||
4. بیگاری بهتر از بیکاری بود و برای اسرا سرگرمی محسوب می‌شد. | 4. بیگاری بهتر از بیکاری بود و برای [[اسرا]] [[سرگرمی]] محسوب می‌شد. | ||
5. اجرای دستورات رهبران اردوگاه به‌خصوص حاج‌آقا ابوترابی‌فرد مبنی‌بر صبر و استقامت و رعایت مقررات اردوگاه و عدم اصطکاک و درگیری با عراقی‌ها (اسرا به‌خاطر عدم تمکین به بیگاری شدیداً تنبیه می‌شدند که این تنبیهات باعث مشکلات زیادی می‌شد که با رهنمودهای آقای | 5. اجرای دستورات رهبران [[اردوگاه]] به‌خصوص [[سید علی اکبر ابو ترابی فرد|حاج‌آقا ابوترابی‌فرد]] مبنی‌بر صبر و استقامت و رعایت مقررات [[اردوگاه]] و عدم اصطکاک و درگیری با عراقی‌ها ([[اسرا]] به‌خاطر عدم تمکین به بیگاری شدیداً [[تنبیه در اسارت|تنبیه]] می‌شدند که این تنبیهات باعث مشکلات زیادی می‌شد که با رهنمودهای [[سید علی اکبر ابو ترابی فرد|آقای ابوترابی‌فرد]]، این مشکلات حل شد. در این زمینه خاطرات زیادی از آزادگان نقل شده است که اطاعت از دستورهای حاج آقا و دیگر رهبران [[اردوگاه]] باعث آرامش و رفاه آنان شده است). (← [[سید علی اکبر ابوترابی فرد]]) | ||
6. کاهش فشارهای روحی و روانی. حاج‌آقا ابوترابی‌فرد می‌فرمود: | 6. کاهش فشارهای روحی و روانی. [[سید علی اکبر ابو ترابی فرد|حاج‌آقا ابوترابی‌فرد]] می‌فرمود:<blockquote>«همه بچه‌ها باید مشغول باشند. هر کاری شد باید بکنند؛ حتی بیگاری. اگر عراقی‌ها می‌گویند بلوک بزنید، این کار را بکنید.» <ref>علی‌دوست قزوینی، علی (1393). [[ابر فیاض(کتاب)|ابر فیاض]]، چ سوم. تهران: [[موسسه فرهنگی هنری پیام آزادگان|مؤسسه پیام آزادگان،]]<nowiki/>ص.17-26.</ref> </blockquote>به‌همین‌علت، به عراقی‌ها پیشنهاد شد زمینی در اختیار [[اسرا]] بگذارند تا از این راه بچه‌ها مشغول شوند و فشارهای روحی‌شان کمتر شود. | ||
7. رفتن به بیگاری. مزایای دیگری ازجمله کسب اطلاعات، دسترسی به | 7. رفتن به بیگاری. مزایای دیگری ازجمله کسب اطلاعات، دسترسی به [[رادیو]]، دسترسی به نوشت‌افزار ([[اسرا]] در برگشت از بیگاری، پاکت‌های خالی سیمان را برای نوشتن، در لباس‌های خود پنهان می‌کردند و به [[اردوگاه]] می‌بردند)، دسترسی به خیلی از مواد اولیه موردنیاز [[اردوگاه]] در قالب کالاهای دورریختنی و...<ref>کنعانی، محمدطاهر؛ سیاه‌رستمی، هاجر؛ حسین‌نژاد، کتایون (1385). حقوق بین‌الملل بشردوستانه ناظر بر حمایت از افراد در درگیری‌های مسلحانه (مجموعه اسناد ژنو). چ دوم. تهران: [https://rcs.ir/ جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران].</ref> | ||
== | == معایب بیگاری == | ||
1. ایجاد اشتغال کاذب ازطرف عراقی‌ها: ایجاد انواع اشتغال کاذب در اسارت یکی از روش‌های عراقی‌ها در آرام نمودن و به تعبیری دیگر مشغول كردن اسرا بوده است. برای مثال، در یکی از اردوگاه‌ها پس از اعتراض و اعتصاب اسرا که منجر به | 1. ایجاد [[اشتغال]] کاذب ازطرف عراقی‌ها: ایجاد انواع [[اشتغال]] کاذب در [[اسارت و اسیران|اسارت]] یکی از روش‌های عراقی‌ها در آرام نمودن و به تعبیری دیگر مشغول كردن [[اسرا]] بوده است. برای مثال، در یکی از اردوگاه‌ها پس از [[اعتراض]] و [[اعتصاب در اسارت|اعتصاب]] [[اسرا]] که منجر به [[شکنجه|شکنجه]]<nowiki/>های دسته‌جمعی و ضرب‌وجرح فراوان شد، عراقی‌ها اعلام کردند در داخل آسایشگاه‌ها دکور بسازید و [[اسیران جنگ|اسیران]] نیز با معمولی‌ترین ابزار و وسایل به تنظیم کردن دکور پرداختند. [[اسرا]] حتی با زبان روزه باید بیگاری می‌کردند<ref>رضیان،کمال(1396).مصاحبه.</ref>. | ||
2. ابتلا به بیماری‌های مختلف به‌خاطر فشارهای ناشی از کار در اردوگاه‌های موصل. | 2. ابتلا به بیماری‌های مختلف به‌خاطر فشارهای ناشی از کار در اردوگاه‌های موصل. | ||
3. تحقیر کردن اسرا. | 3. تحقیر کردن [[اسرا]]. | ||
4. ایجاد این احساس در [[اسرا]] که بیگاری باعث تقویت عراقی‌ها می‌شود؛ به‌خصوص تولید بلوک که ممکن بود از آن بلوک‌ها برای سنگرسازی هم استفاده شود. | |||
5. [[شکنجه]] حین بیگاری و... | |||
== نیز نگاه کنید به == | |||
* [[انواع بیگاری در اسارت]] | |||
* [[اردوگاه]] | |||
* [[ابتکارات و خلاقیت]] | |||
== | == '''كتاب‌شناسی''' == | ||
<references />سید رضی نبوی چاشمی | <references />سید رضی نبوی چاشمی | ||
[[رده:بیگاری]] | |||
[[رده:اشتغال]] | |||
[[رده:انواع بیگاری در اسارت]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۰ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۰:۱۱
در لغت‌نامه دهخدا، بیگاری به معنی «كار اجباری بی‌مزد یا کار رایگان» است. بیگاری کشیدن ممکن است ازطریق تهدید، ترس، خشونت یا ناچار کردن اشخاص صورت بگیرد. بر پایه تعریف سازمان بین‌المللی کار که در ۱۹۳۰ رسمیت یافت، کار در زمان دوره خدمت سربازی و دوره بازداشت و زندان بیگاری به‌شمار نمی‌آید. فصل سوم کنوانسیون سوم ژنو ماده 89 بند 3 در مورد بیگاری اسیران جنگی، به بیگاری‌هایی که از دو ساعت در روز تجاوز نکند، اشاره دارد. اشتغال در اسارت به دو شکل اجباری و اختیاری انجام می‌شد. آنچه بیشتر بهداشت روانی اسیران را مختل می‌كرد، تکالیف اجباری بوده است[۱].
در دوران اسارت، ارتش رژیم بعث عراق با اهداف زیر اسرای ایرانی را به بیگاری وادار می‌کرد:
1. سلب قدرت تفکر و خلاقیت از اسرا تا قدرت انجام دادن كارهای مفید و مؤثر را نداشته باشند؛
2. به‌منظور كنترل راحت‌تر اسرا، قصد داشتند مستقیم یا غیرمستقیم، اسرا را خسته، بی‌انرژی، خموده و کسل کنند؛
3. ایجاد احساس حقارت، زجر، اضطراب، شکست و...؛ و انواع ناراحتی‌های دیگر در بین اسرا برای از بین بردن روحیه معنوی در آنها؛
4. انجام كارهای عمرانی مانند ساختن ساختمان، كندن چاه، توسعه اردوگاه‌ها، كشیدن سیم‌خاردار؛
5. سرگرم كردن اسیران.
انواع بیگاری در دوران اسارت
برون‌اردوگاهی
هر گروه بیگاری، معمولاً از تعداد ده تا بیست نفر تشکیل می‌شد كه اول صبح، از اردوگاه خارج می‌شدند و به کارهای مختلف مانند تولید خشت گلی، بلوک‌زنی، ساختمان‌سازی، اداره کارخانه بلوک‌زنی نزدیک اردوگاه صلاح‌الدین، امور فنی و کشاورزی (زمینی که اسرا آباد می‌كردند، اکثر محصولاتش مورداستفاده عراقی‌ها قرار می‌گرفت) و... می‌پرداختند.
درون‌اردوگاهی
پس از فرار دو تن از اسرا، بیگاری از بیرون به داخل اردوگاه منتقل شد. در داخل اردوگاه نیز كارهای مختلفی مانند ساختمان‌سازی (کار ساختمان‌سازی در اردوگاه‌های عراق رواج داشت، برای مثال، اردوگاه صلاح‌الدین 17 درواقع پادگانی متروکه بود که اسرا آن را آباد كردند)، بلوک‌زنی (بلوک‌زنی یکی از کارهایی بود که در اردوگاه‌های مختلف انجام می‌شد. دستگاه بلوك‌زنی از هشت صبح تا چهار بعدازظهر، بدون وقفه بلوك می‌زد. حدود 1000 الی 1200 بلوك در روز زده و عصر با كامیون، به خارج از اردوگاه حمل می‌شد)، حیاط‌سازی (در اوایل اسارت حیاط اردوگاه، پر از علف‌های هرز و ناهموار بود. اسرا با حداقل امکانات مانند استفاده از ظروف غذا برای حمل خاک و ماسه و ساختن غلطك‌هایی با استفاده از چوب درخت توانستند حیاط اردوگاه را مسطح كنند)، یا جمع‌آوری سنگ‌های كوچك و بزرگ از حیاط محوطه اردوگاه تکریت 12، کشاورزی، کشیدن سیم‌خاردار در اطراف اردوگاه و تقویت حصارهای پیرامونی، کنده‌کاری، بنایی و تولید صنایع‌دستی و ملزومات موردنیاز رایج بود. البته تولید صنایع دستی و ملزومات موردنیاز، همیشه بیگاری محسوب نمی‌شد چون با تولید آنها، دستمزد ناچیزی دریافت می‌كردند. ضروری است بدانیم که اسرا در اردوگاه صنایع دستی مختلفی ازقبیل جُنگ (آلبوم) عکس، سنگ‌سابی، مهر نماز، انواع تسبیح، انواع گلدوزی، ساخت انواع کیف، کفش، گیوه و... تولید می‌کردند که در اکثر مواقع، به علل زیر نوعی بیگاری محسوب می‌شد:
1. صنایع دستی فوق در ازای مقداری کمی غذا یا سیگار با دژبان‌ها و افسران عراقی معامله می‌شد؛
2. برای جلوگیری از شکنجه‌ها، این کالاها را به آنها هدیه می‌دادند؛
3. بعضی از سربازان عراقی با اعمال زور، این صنایع را از اسرا اخاذی می‌کردند؛
4. به بهانه تفتیش از وسایل ممنوعه، خیلی از این صنایع دستی را تصاحب می‌کردند[۲].
مزایای بیگاری
1. گاهی‌اوقات اسرا در مقابل بیگاری‌هایی که انجام می‌دادند، دستمزد کمی دریافت می‌کردند که برخی از مشکلات آنها را کاهش می‌داد.
2. کسانی که به بیگاری می‌رفتند، می‌توانستند یک نان اضافه دریافت کنند.
3. بیگاری باعث کاهش شکنجه‌های فردی و جمعی می‌شد.
4. بیگاری بهتر از بیکاری بود و برای اسرا سرگرمی محسوب می‌شد.
5. اجرای دستورات رهبران اردوگاه به‌خصوص حاج‌آقا ابوترابی‌فرد مبنی‌بر صبر و استقامت و رعایت مقررات اردوگاه و عدم اصطکاک و درگیری با عراقی‌ها (اسرا به‌خاطر عدم تمکین به بیگاری شدیداً تنبیه می‌شدند که این تنبیهات باعث مشکلات زیادی می‌شد که با رهنمودهای آقای ابوترابی‌فرد، این مشکلات حل شد. در این زمینه خاطرات زیادی از آزادگان نقل شده است که اطاعت از دستورهای حاج آقا و دیگر رهبران اردوگاه باعث آرامش و رفاه آنان شده است). (← سید علی اکبر ابوترابی فرد)
6. کاهش فشارهای روحی و روانی. حاج‌آقا ابوترابی‌فرد می‌فرمود:
«همه بچه‌ها باید مشغول باشند. هر کاری شد باید بکنند؛ حتی بیگاری. اگر عراقی‌ها می‌گویند بلوک بزنید، این کار را بکنید.» [۳]
به‌همین‌علت، به عراقی‌ها پیشنهاد شد زمینی در اختیار اسرا بگذارند تا از این راه بچه‌ها مشغول شوند و فشارهای روحی‌شان کمتر شود.
7. رفتن به بیگاری. مزایای دیگری ازجمله کسب اطلاعات، دسترسی به رادیو، دسترسی به نوشت‌افزار (اسرا در برگشت از بیگاری، پاکت‌های خالی سیمان را برای نوشتن، در لباس‌های خود پنهان می‌کردند و به اردوگاه می‌بردند)، دسترسی به خیلی از مواد اولیه موردنیاز اردوگاه در قالب کالاهای دورریختنی و...[۴]
معایب بیگاری
1. ایجاد اشتغال کاذب ازطرف عراقی‌ها: ایجاد انواع اشتغال کاذب در اسارت یکی از روش‌های عراقی‌ها در آرام نمودن و به تعبیری دیگر مشغول كردن اسرا بوده است. برای مثال، در یکی از اردوگاه‌ها پس از اعتراض و اعتصاب اسرا که منجر به شکنجه‌های دسته‌جمعی و ضرب‌وجرح فراوان شد، عراقی‌ها اعلام کردند در داخل آسایشگاه‌ها دکور بسازید و اسیران نیز با معمولی‌ترین ابزار و وسایل به تنظیم کردن دکور پرداختند. اسرا حتی با زبان روزه باید بیگاری می‌کردند[۵].
2. ابتلا به بیماری‌های مختلف به‌خاطر فشارهای ناشی از کار در اردوگاه‌های موصل.
3. تحقیر کردن اسرا.
4. ایجاد این احساس در اسرا که بیگاری باعث تقویت عراقی‌ها می‌شود؛ به‌خصوص تولید بلوک که ممکن بود از آن بلوک‌ها برای سنگرسازی هم استفاده شود.
5. شکنجه حین بیگاری و...
نیز نگاه کنید به
كتاب‌شناسی
- ↑ کنعانی، محمدطاهر؛ سیاه‌رستمی، هاجر؛ حسین‌نژاد، کتایون (1385). حقوق بین‌الملل بشردوستانه ناظر بر حمایت از افراد در درگیری‌های مسلحانه (مجموعه اسناد ژنو). چ دوم. تهران: جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران.
- ↑ جعفری،علی اکبر(1395).مصاحبه.
- ↑ علی‌دوست قزوینی، علی (1393). ابر فیاض، چ سوم. تهران: مؤسسه پیام آزادگان،ص.17-26.
- ↑ کنعانی، محمدطاهر؛ سیاه‌رستمی، هاجر؛ حسین‌نژاد، کتایون (1385). حقوق بین‌الملل بشردوستانه ناظر بر حمایت از افراد در درگیری‌های مسلحانه (مجموعه اسناد ژنو). چ دوم. تهران: جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران.
- ↑ رضیان،کمال(1396).مصاحبه.
سید رضی نبوی چاشمی