اشتغال اسرا در حقوق بین الملل

مقدمه

در مورد اشتغال به کار اسیران، در عهدنامه 1929 ژنو(مواد 27 تا 33) این موارد پیش بینی شده است:

مواد 27-33

کشور اسیر کننده می تواند اسیران سالم، به استئنای افسران و همردیفان آنان را به عنوان کارگر به کار وادارد. درجه داران را تنها می توان به کارهای نظارتی مجبور ساخت. نوع کار اسیران باید متناسب با شرافت و سلامتی و درجه نظامی و قابلیت کاری افراد و در جهت حمایت آنان د رمقابل دشمن باشد. در نتیجه نوع کار نباید هیچگونه رابطه مستقیمی با عملیات نظامی از جمله ساختن یا حمل اسلحه یا مهمات وملزومات جنگی داشته باشد.

در جریان جنگ جهانی دوم در مورد تفسیر عبارت" کار در رابطه مستقیم با عملیات نظامی" مباحثات شدیدی درگرفت، زیرا خصیصه جنگ تام( جنگ های جهانی در مقابل جنگ های ناحیه ای و محلی ؛جنگ هایی که در عرصه نبردشان از قلمرو اختصاصی کشورهای متخاصم تجاوز کنند؛و در نهایت جنگ هایی که کلیه افراد نظامی و غیر نظامی را در بر گیرد) 1939، عملا هر منبع اقتصادی متخاصمان را د رجهت هدف های نظامی شامل می شد.

مواد 49-57

مشکلات ناشی از تفسیر عبارت مذکور و سایر ابهامات و نارسایی های عهد نامه 1929، موجب گردید تا در مقررات عهدنامه سوم، قواعد دقیقی(در مواد 49-57) در ارتباط با اشتغال به کار اسیران گنجانیده شود. در این عهدنامه برای آنکه کار مجاز برابر مقررات عهدنامه تغییر ماهیت ندهد و به بهره کشی غیر انسانی یا مشارکت غیر اخلاقی برای تقویت نیروی جنگی کشور اسیر کننده نینجامد، نوع کاری که اسیران مکلف به انجام آنند دقیقا مشخص و معین گردید: امور خدماتی اردوگاه ها، امور کشاورزی، امور صنایع تولیدی یا استخراجی یا کارخانه ای، امور حمل و نقل و بسته بندی کالاها، فعالیت های بازرگانی یا هنری، خدمات خانه داری و خدمات عمومی.

ماده 50 و ماده 52

هیچ یک از کارهای مذکور نباید دارای خصیصه یا هدف نظامی باشد(ماده 50 عهدنامه 1929 ژنو). در مقابل به کارگیری اسیران در کارهای مضر، خطرناک( از جمله خنثی کردن مین) و توهین آمیز ممنوع است( ماده 52 عهدنامه 1929 ژنو).

ماده 130

مبادرت به عملیات خطرناک چنانچه با رضایت کامل شخص اسیر باشد، مجاز است. در این حالت اسیر باید یک دوره تخصصی را بگذارند و وسایل حمایت مناسب در اختیار داشته باشد. اسیران در قبال کاری که انجام می دهند مستحق دریافت دستمزد و غرامت ناشی از بیکاری به گونه ای منصفانه و طبق معیارهایی مشخص هستند. ماده 130 عهدنامه سوم، اجبار اسیر را به خدمت در نیروهای مسلح دشمن،" جرم مهم" قلمداد کرده است.

نیز نگاه کنید به حقوق بین الملل و اسیران جنگی؛ منابع حقوقی رفتار با اسیران جنگی