قدرت حامی اسیران جنگی

حقوق جنگ مسئله حمایت از اسیران را به عهده نهادی به نام قدرت حامی واگذار کرده است. در نتیجه با نقشی که برای قدرت حامی شناخته شده، مقررات مربوط به رفتار با اسیران جنگی تضمین گردیده است. قدرت حامی در واقع کنترل کننده اجرای موثر مقررات مربوط می باشد. به عبارت دیگر، این قدرت حامی است که کنترل می کند که آیا کشور اسیر کننده با اسیران جنگی رفتار انسانی و موافق مقررات دارد یاخیر؟

قدرت حامی

مقررات عهدنامه سوم، این نقش را به ارکان گوناگونی محول کرده است: کشور حامی ، کمیته بین المللی صلیب سرخ، نماینده معتمد اسیران و بالاخره هر سازمان بین المللی که دارای خصیصه انسانی و بشر دوستانه است.

کشور حامی

هر یک از طرفین متخاصم، درحین مخاصمات مسلحانه بین المللی می تواند کشور بی طرفی را به عنوان کشور حامی معین و به طرف دیگر معرفی کند. البته کشور بی طرف خود نیز باید با این امر موافق باشد. نقش کشور حامی در عهد نامه سوم(مواد 8،10،11،23بند3 ؛ماده 60 بند 4؛ ماده62،63،65،66 بند 1) نسبت به عهدنامه 1929 به طور مشروح تری بیان شده است.

وظیفه کشور حامی حفاظت از منافع طرفین مخاصمه و نظارت بر اجرای عهدنامه است. به بیان دیگر، هریک از کشورهای حامی، حافظ منافع کشور متخاصم انتخاب کننده خود نزد کشور طرف دیگر متخاصم است. در اجرای این وظیفه هر کدام از طرفین، نمایندگانی از میان ماموران دیپلماتیک یا کنسولی و یا اشخاصی از بین اتباع خود و یا سایر کشورهای بی طرف انتخاب و معرفی می نماید. نمایندگانی که از میان اتباع سایر کشورها انتخاب می شوند باید مورد قبول و تایید کشور اسیر کننده باشند.

نمایندگان کشور حامی می توانند در هر زمان از اردوگاه های اسیران بازدید و آزادانه و بدون حضور ناظر، با اسیران گفت وگو کنند و در هر حال، از چگونگی رفتار کشور اسیر کننده با آنان آگاه شوند. لغو این نوع بازدیدها تنها در صورتی که ضرورت های نظامی اجتناب ناپذیر آن هم به عنوان امر استثنایی و موقتی ایجاب کند، امکان پذیر است. در بند 5 ماده 10 عهدنامه سوم ژنو تصریح شده است که اعلام طرفین متخاصم نسبت به عدم استفاده از مقررات مذکور، باطل و از درجه اعتبار ساقط است.

کمیته بین المللی صلیب سرخ

نهاد کشور حامی بدن عیب و نقص نیست و اساسا نحوه کار و فعالیت آن تغییر پذیر و متنوع است. کاهش روبه تزاید کشورهای بی طرف در جریان جنگ جهانی دوم و الزام به تعویض کشور حامی به هنگامی که کشور حامی، خود متخاصم گردد، محدودیت های این نهاد را آشکار می کند. ماده 9 عهدنامه سوم نهاد دیگری را که وظیفه قدرت حامی را انجام می دهد، پیش بینی کرده و آن کمیته بین المللی صلیب سرخ است. نمایندگان کمیته بین المللی صلیب سرخ نیز چون نمایندگان کشور حامی حق بازدید دائمی از اسیران جنگی و به طور کلی نظارت بر اجرای مقررات عهدنامه سو را دارا هستند. به علاوه، آنان می توانند زمینه ملاقات میان نمایندگان کشورهای ذینفع را در یک کشور بی طرف فراهم سازند. مداخله این کمیته منوط به حسن نیت و موافقت رسمی طرفین متخاصم است.

نماینده معتمد اسیران

رکن دیگری که عهدنامه سوم به عنوان قدرت حامی شناخته، نماینده معتمد اسیر است( مواد 79 تا 81). این رکن در عهدنامه 1929 نیز پیش بینی شده بود(مواد 43 و 44).نماینده معتمد، اسیری است که بنابر اطمینان و اعتمادی که سایر اسیران نسبت به او دارند، وی را با رای مستقیم به عنوان نماینده خود انتخاب و به مقامات کشور اسیر کننده، کشور حامی و کمیته بین المللی صلیب سرخ معرفی می کنند. این انتخاب باید مورد تایید کشور اسیر کننده قرار گیرد. نماینده معتمد قدیمی ترین و ارشد افسران اسیر جنگی اردوگاه هاست. وظایف نماینده معتمد عبارت است از:

- مراقبت در آسایش اسیران؛

- دخالت در توزیع کمک ها؛

- انعکاس درخواست اسیران به مقامات کشور اسیر کننده؛

- همیاری با کشور اسیر کننده د رحل مشکلات اسیران.

سازمان های بین المللی انسانی و بشر دوستانه

طبق ماده 9 عهدنامه سوم ، آخرین رکنی که نقش قدرت حامی را ایفا می کند، کلیه سازمان های بین المللی انسانی و بشر دوستانه است. این نو آوری تا به امروز از صورت نظری خارج نشده است.به طور کلی امروزه تاسیس یک سازمان بین المللی دولتی خاص که بتواند وظایف قدرت حامی را به عهده گیرد، مورد بحث و گفت وگو است.

نیز نگاه کنید به

• حقوق بین الملل و اسیران جنگی
• صلیب سرخ

کتابشناسی

دبیرخانه ویکی آزادگان