وضعیت اردوگاه ها
مقدمه
عراقی‌ها در اردوگاه‌ها، بیش از هر چیز به امنیّت و مسئله فرار اسرا توجه داشتند تا آسایش و سلامت آنان: «دورتادور اردوگاه را سیم‌خاردارهای حلقوی، جهنده و... با كمتر از شصت متر عرض کشیده بودند. شب‌ها اردوگاه با نورافکن بسیار قوی روشن می‌شد و در اطراف آن، برج‌های نگهبانی بود. هر قاطع حدود شش تا هشت توالت در محوطه داشت. حمام، آشپزخانه و درمانگاه كوچك و بهداری، با چند تخت نیز در اردوگاه وجود داشت. در هر اردوگاه فروشگاهی به نام حانوت بود. اداره امور آشپزخانه و قاطع برعهده اسرا بود. هر اسیر ایرانی ماهی 1500 فلس یا یک‌ونیم دینار حقوق می‌گرفت.
از مسائل مهم در اردوگاه تفکیک اسرا براساس درجه یا دیگر مسائل امنیتی بود. افسران از شرایط و حقوق بهتری برخوردار بودند. اتاق با تختخواب قاب‌فلزی داشتند و 6 دینار حقوقشان بود. اسرای سپاهی و بسیجی یا فعّالان فرهنگی و عقیدتی در اردوگاه‌های مخصوص و شرایط بدتر نگه‌داری می‌شدند. عراقی‌ها در تعیین افسران یا سربازان و زندانبانان اردوگاه نیز تلاش می‌کردند تا از عناصر وفادار به حزب بعث استفاده کنند. همچنان‌که در انتخاب مسئولان ایرانی آسایشگاه‌ها، بر انتخاب افراد سازشكار تأكید داشتند.
از دیگر مسائل مهم در اردوگاه‌ها نامناسب بودن خود اردوگاه و بدی آب‌وهوای مکان اردوگاه‌ها بود. اردوگاه‌های موصل، اندکی نسبت به دیگر اردوگاه‌ها وضع مناسب‌تری داشتند. نداشتن نور و تهویه مناسب و عدم رعایت دمای مناسب در اردوگاه‌ها در کنار تغذیه ناسالم از عوامل مهم بیماری‌ها و ضعف جسمی اسرا بوده است. گرمای بیش از حد و سرمای جانسوز در ساختمان‌های نامناسب بتونی بدون فرش و موکت و کولر از آن جمله‌اند. در اردوگاه‌های عراق، برای هر اسیر ایرانی یک کیسه انفرادی، پتو، یک دست لباس مخصوص اسرا با آرم p.w ، یک دست لباس زیر و یک جفت کفش کتانی، جوراب، تیغ، ریش‌تراش، تاید و صابون می‌دادند. در زمستان نیز پالتو (فقط به اسرای موصل) یا پولیور (به مفقودین ندادند) می‌دادند. برای آسایشگاه نیز سطل آب، تشت، جارو، تی، حبانه، دیگ، حلب. البته این وسایل در همه آسایشگاه‌ها یکسان توزیع نمی‌شد.
نیز نگاه کنید به امکانات ؛ امکانات اردوگاه ها
کتابشناسی
داوود خدایی