پیشگیری از بیماری های روحی روانی اسرا
عوامل بسیاری باعث کاهش و التیام زخمهای جسمی و روحی اسیران بود که مهمترین آنها مربوط به تیپ شخصیتی آنان است. اسیرانی که از تیپهای شخصیتی مثبت یا ایثارگر برخوردار بودند، نهتنها دچار شکستهای روانی کمتری میشدند بلکه در جهت کاهش میزان آسیبپذیری دیگران، بهخصوص تیپهای سهگانه منفی، متزلزل و بیثبات تلاش میکردند. تیپهای شخصیتی ایثارگر که علاوهبر خصوصیات تیپ مثبت دارای روح بلند، صبر و تحمل زیاد در شداید و سختیها بودند و داوطلبانه خطرات و شکنجههای دیگران را به جان میخریدند.
دعا و نیایش و معنویت
یکی از عوامل مقاومت و پایداری اسرا در مقابل سختیها، شکنجهها، بیماریها و ناامیدیها دعا و توسل بود. آزاده سرفراز عبداللهی میگوید:
«تنها سلاحی که داشتیم و بهطور مؤثری همهچیز ما را درهمهحال حفظ میکرد نماز و ادعیه بود. آنچنان در توکل غرق میشدیم که هرگز تزلزلی در وجودمان پیش نمیآمد.»[۱]
عبادات و مناسك
یاد و نام خداوند باعث آرامش قلبهاست و اسرا در اثر عبادت و قرب الهی با تکیه بر قدرت امور معنوی با مشکلات دستوپنجه نرم میکردند: «در دوره اسارت عمل به مستحبات نوعی آرامش روحی و روانی در اسرا ایجاد میکرد و افسردگی و غم و غصه را از بین میبرد و باعث سالم ماندن جسم و تقویت روان اسرا میشد.»[۲]
عزاداری و تكریم شعائر دینی
توکل به خداوند و توسل به ائمه اطهار علیهمالسلام نقش مهمی در ایجاد اعتمادبهنفس و تقویت روحیه مقاومت و پایداری اسرا در مبارزه داشته است. حاجآقا سید علی اکبر ابوترابی فرد میگفت:
«چیزی که در این تنگنای اسارت میتواند دست ما را بگیرد عزاداری اباعبداللهالحسین است.» [۳]
امدادهای غیبی
امور درونی و معنوی بهترین تقویتکننده روحیه اسیران بود. یادآوری اسیرانی که شفا یافته بودند باعث کاهش رنجهای اسیران میشد.
نامهنگاری
رسیدن نامه ازطرف خانواده و دوستان به اسیر باعث خوشحالی میشد و روحیه امید و امیدواری را تقویت میکرد و آنها را شارژ میکرد.
رؤیااندیشی و استفاده از سازوكارهای دفاعی
خواب و خیال آزادی، نان و آب آرامش خاصی را برای اسیران دربر داشت.
اشتغال
کار و اشتغال برای اسیران که در شرایط سختی به سر میبردند نه تنها عامل بسیار مهمی در تحمل سختیها بود بلکه بهنحوی انگیزه زندگی و ادامه حیات را در آنها تقویت میکرد و در کاهش اضطراب و نگرانی آنان بسیار مؤثر بوده است. ازجمله اشتغالها میتوان به موارد ذیل اشاره کرد: ورزشها، سرگرمی ها، آموزش و یادگیری، کارهای هنری و نوشتن کتاب و جزوه.
نیز نگاه کنید به
کتابشناسی
زهرا یزدی نژاد