عوامل موثر در ایجاد بیماری های روحی روانی در اسارت

عوامل عمده‌ای که موجب بیماری‌های روحی‌روانی در اسرا می‌شدند عبارت‌انداز:

رفتار عراقی‏ها با اسرا

رفتار عراقی‏ها با اسرا بسیار خشونت‏بار و كینه ‏توزانه بود و قواعد اسلامی و اصول مندرج در قوانین بین‏ المللی درباره اسرا را نیز رعایت نمی‌کردند. ازجمله این رفتارها موارد ذیل است: تحقیر؛ تهمت؛ رفتار خشونت‏ بار؛ ایجاد ممنوعیت؛ ایجاد محدودیت؛ ایجاد كمبود در امكانات و تجهیزات ابتدایی زندگی؛ فحش و ناسزا گفتن؛ مسخره كردن و استهزا و سایر رفتارهای غیرانسانی از قبیل انواع شكنجه ‏های جسمی و روحی و روانی.

رفتار جاسوسان

دلیل رفتار جاسوس‏ ها که باعث آسیب و فشار به دیگر اسیران می‌شد عبارت‏انداز:

1. دشمنی و مخالفت با دیگران؛

2. پایین بودن اعتمادبه ‏نفس و عدم استقلال فكری؛

3. وازدگی‏ و احساس حقارت؛

4. نگرانی از آینده و جست‌وجوی نوعی پناهگاه كاذب؛

5. تهدید عراقی‌ها؛

6. تبلیغات عراقی‌ها برای جذب اسرا؛

7. مشکلات و اختلالات شخصیتی مانند دیگرآزاری.

شكنجه در اسارت

شکنجه‌ها شامل شکنجه‌های روانی و جسمانی بوده است که ازجمله شکنجه‌های روانی موارد ذیل‌اند: ایجاد محدودیت‏ های عاطفی، ایجاد محدودیت در مراسله و مكاتبات اسیر با خانواده، انتظار شكنجه، تفتیش، بازجویی، تحقیر، شایعه ‏پراكنی، ترور شخصیت و اشاعه تهمت‏ ها، وعده و وعیدهای طولانی شكنجه، ایجاد محدودیت‏ های اعتقادی، انواع ممنوعیت ‏های غیرمنطقی، مصاحبه‏ های اجباری برای رادیو و تلویزیون عراق،‌ شهادت سایر اسرا، به بازی گرفتن احساسات اسیران، سركوب آرامش اسیران، پخش صداهای آزاردهنده حیوانات از بلندگوها، درج اكاذیب در نامه ‏ها، احترام اجباری اسیران به عراقی ‏ها، اجبار به توهین و سایر موارد.

نیز نگاه کنید به تنبیه و شکنجه

استرس

عواملی نظیر فشارها و اجبارها، امر و نهی ‏های خصمانه، رفتار ظالمانه، رفتار جاسوس‏ها، كم بودن اعتماد‏به ‏نفس، ضربه ‏ها و فشارهای ناگهانی، فشارهای هیجانی، كمبود خواب و غذا، كار طاقت‏فرسا و خستگی، شرایط بد محیطی و... در ایجاد استرس در اسارت مؤثر بودند.

دوری از خانواده و وطن

یکی دیگر از عوامل مؤثر در بروز بیماری‌های روانی دوری از وطن و خانواده بوده است. دراین‌باره اسیران با انواع مشکلات فکری و روحی درگیر بوده‌اند. فکر کردن زیاد به خانواده و بستگان (پدر و مادر، خواهران و برادران، همسر و فرزندان) همه به‌شدت روح آدمی را می‌آزرد. بی‌خبر بودن از حال اعضای خانواده و نگرانی خانواده از حال فرزندان، به‌خصوص اخبار دروغی که از منافقین و جاسوسان درباره خانواده به آنان می‌رسید، آنها را بسیار نگران می‌کرد.

آسیب‌پذیری و شکست‌های روانی

ویژگی‏های شخصیتی اسیران را می‌توان مهم‌ترین و مؤثرین عامل در میزان آسیب‌پذیری و شکست‌های روانی آنان دانست. تیپ‌های منفی و بی‌ثبات دچار خودکم‌بینی، حقارت، پرخاشگری و انتقام‌جویی هستند و عدم اعتمادبه‌نفس و ترس و دودلی و بی‌ثباتی، ضعف و تحریک‌پذیری آنها را موجب می‌شود، درجه آسیب‌پذیری بالاتری دارند و این تیپ اسرا حتی نسبت به اسرای دیگر دشمنی می‌ورزند و جاسوسی‌ها هم در همین تیپ‌های شخصیتی رخ می‌دهد.

نیز نگاه کنید به

• بیماری‌های روحی‌روانی

• بیماری روحی روانی حاد در اسارت

کتابشناسی

زهرا یزدی نژاد